Được mệnh danh là một trong những ngành học khó đối với khối ngành kinh tế ở bậc đại học, tuy nhiên ngành Toán kinh tế vẫn được lòng nhiều thí sinh khi mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn và năng động.
Toán Kinh Tế (hay còn được gọi là Toán ứng dụng trong kinh tế) là một lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp toán học để phân tích và giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, ở cả góc độ quản lý và kinh doanh.
Toán kinh tế có vai trò quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi số và toàn cầu hóa
TS. Trần Thị Tuấn Anh – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Trong thời đại công nghệ 4.0, Toán kinh tế đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phân tích và giải quyết các vấn đề kinh tế – tài chính, quản lý rủi ro và tối ưu hóa các quyết định kinh doanh. Đây chính là điều cần thiết để đối phó với các thách thức của kinh tế số và hội nhập toàn cầu.
Một là, trong bối cảnh toàn cầu hóa, bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa, nhu cầu quản lý rủi ro ngày càng trở nên quan trọng. Ngành Toán kinh tế sẽ cung cấp các kiến thức và công cụ hữu hiệu để phân tích rủi ro, định lượng và dự báo các xu hướng kinh tế, và đánh giá hiệu quả các chiến lược kinh doanh để phòng ngừa rủi ro hoặc để tìm kiếm lợi nhuận.
Hai là, bên cạnh sự phát triển của công nghệ và sự thay đổi của thị trường, nhu cầu về các sản phẩm bảo hiểm và các công cụ phòng ngừa rủi ro ngày càng đa dạng. Những người làm trong lĩnh vực này sẽ tạo ra các công cụ tài chính linh hoạt, các kế hoạch kinh doanh rõ ràng, để từ đó giúp doanh nghiệp và các tổ chức tài chính phát triển ổn định trên thị trường.
Ba là, trong kỷ nguyên dữ liệu lớn, khả năng phân tích và giải thích dữ liệu là vô cùng quan trọng. Những chuyên gia Toán kinh tế có nhiệm vụ cung cấp cái nhìn sâu sắc dựa trên dữ liệu, hỗ trợ đưa ra quyết định cho các doanh nghiệp.
Chương trình đào tạo ngành học “bám sát” và “song hành” với cùng thực tiễn
Để đáp ứng nhu cầu thị trường nhân lực cũng như thích nghi với sự chuyển biến mạnh mẽ của xã hội, ngành Toán kinh tế tại Trường Công nghệ và Thiết kế, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh được đào tạo theo 2 chương trình đào tạo bao gồm chương trình đào tạo Phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm và chương trình đào tạo Toán tài chính.
TS. Trần Thị Tuấn Anh cho biết, chương trình đào tạo chương trình đào tạo Phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm sẽ cung cấp cho sinh viên các kiến thức cơ bản về toán học ứng dụng và các phương pháp thống kê để đánh giá rủi ro trong bảo hiểm, tài chính và các ngành khác.
Chương trình được thiết kế cân đối giữa kiến thức, kỹ năng, lý thuyết và thực tiễn để sinh viên tốt nghiệp trở thành người có năng lực làm việc trong các định chế tài chính đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động hiện nay.
Cụ thể, sinh viên sẽ được học các khái niệm nâng cao trong toán học và thống kê, bao gồm xác suất, thống kê toán học, và các mô hình toán học phức tạp dùng để phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm. Kiến thức này là nền tảng cần thiết cho bất kỳ nhà khoa học bảo hiểm chuyên nghiệp nào.
Bên cạnh các môn học cốt lõi Phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm, người học cũng được cung cấp thêm các môn học về kinh tế, kế toán, tài chính, pháp luật, ngân hàng…Theo đó, các nội dung học tập chú trọng xây dựng về kỹ năng mềm, tư duy thiết kế, tư duy logic nhằm phát triển kỹ năng tổng quát cần thiết cho mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong môi trường làm việc hiện đại.
Chương trình đào tạo có tính quốc tế, được thiết kế dựa trên các tiêu chuẩn giáo dục của Ohio State University và Hiệp hội chuyên gia định phí bảo hiểm Mỹ (SOA). Sinh viên trong quá trình học có thể đăng ký thi các chứng chỉ quốc tế của Hiệp hội định phí Mỹ (SOA – Society of Actuary) và được quốc tế công nhận. Các kỳ thi tương ứng với nội dung chương trình học bao gồm Exam P, Exam FM, Exam SRM, Exam FAM. Ngoài ra, UEH còn được SOA công nhận hai học phần đạt yêu cầu VEE (Validation by Educational Experience) bao gồm cho Kinh tế học (Economics) và và Thống kê toán (Mathematical Statistics).
Đồng thời, chương trình đào tạo sẽ bao gồm việc sử dụng các công cụ và phần mềm chuyên dụng để phân tích dữ liệu, giúp sinh viên không chỉ hiểu biết về mặt lý thuyết mà còn có kỹ năng ứng dụng cao. Kết thúc chương trình đào tạo, người học lĩnh hội được kỹ năng truyền đạt hiệu quả, là người có tư duy phản biện, biết giải quyết vấn đề sáng tạo và là người ra quyết định có trách nhiệm, có khả năng tự học để cập nhật với những kiến thức mới, dễ dàng hội nhập, thích nghi với điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam, khu vực và thế giới.
Với chương trình đào tạo Toán tài chính, mục tiêu đào tạo của trường nhằm giúp người học có khả năng ứng dụng các lý thuyết toán học chuyên sâu vào các bài toán kinh tế tài chính thực tiễn. Qua đó phát triển kiến thức, kỹ năng, năng lực hành vi của người học, hướng đến mục tiêu phát triển nhân lực chuyên sâu cho các hoạt động kinh tế, quản trị rủi ro của các tổ chức, doanh nghiệp và các định chế tài chính, bảo hiểm.
Chương trình đào tạo Toán tài chính được thiết kế để tập trung vào đặc điểm và nhu cầu của thị trường tài chính Việt Nam, giúp sinh viên hiểu rõ hơn về môi trường làm việc thực tế tại Việt Nam cùng những biến đổi, xu thế chung toàn cầu, từ đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sinh viên trong thị trường lao động cả trong và ngoài nước.
Theo đó, sinh viên được học các khái niệm toán học cơ bản và nâng cao như giải tích, đại số tuyến tính, thống kê và xác suất, cung cấp công cụ mạnh mẽ cho việc phân tích và giải quyết các vấn đề tài chính, được trang bị những hiểu biết sâu về các nguyên tắc và phương pháp định giá tài sản, quản lý danh mục đầu tư, phân tích đầu tư, và các nguyên tắc cơ bản của định giá tài sản tài chính.
Ngoài ra là khả năng sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu chuyên dụng để phân tích và mô hình hóa dữ liệu tài chính, phát triển kỹ năng lập trình cần thiết cho việc tự động hóa các phân tích và phát triển các mô hình tài chính phức tạp cùng nhiều cơ hội tiếp cận với mạng lưới rộng lớn của các chuyên gia trong ngành và cựu sinh viên thành đạt, mở rộng cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp.
TS. Trần Thị Tuấn Anh nhận định, yếu tố quan trọng trong mọi ngành nghề, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính nhanh biến động chính là khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề. Do đó, bên cạnh kiến thức chuyên môn và ứng dụng tích hợp để tạo ra một nền tảng vững chắc cho sinh viên, chương trình cũng nhấn mạnh vào việc phát triển kỹ năng mềm như giao tiếp, lãnh đạo, và làm việc nhóm, áp dụng kiến thức toán học vào các tình huống kinh doanh thực tế.
Những điểm khác biệt này chính là cơ sở để chương trình đào tạo ngành Toán kinh tế nói chung và 2 chuyên ngành đào tạo nói riêng không chỉ đa dạng về mặt nội dung mà còn phong phú về cơ hội phát triển cá nhân và chuyên môn, tạo nền tảng vững chắc cho sinh viên trong sự nghiệp tương lai.
Yêu cầu trong tuyển sinh và đào tạo ngành học “khó”
Tại Trường Công nghệ và Thiết kế UEH, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, nhà trường nhìn nhận từ bối cảnh nền kinh tế và công nghệ biến đổi nhanh chóng để nhận thấy việc cập nhật chương trình đào tạo phản ánh những thay đổi này là thách thức lớn.
Khó khăn lớn nhất gặp phải cho đơn vị đào tạo chính là sự phát triển, thay đổi liên tục của các sản phẩm mới làm sao để phù hợp với xu thế toàn cầu, thị trường lao động, người học và kể cả các chính sách.
Để khắc phục và giải quyết vấn đề, trường thường xuyên có những đợt điều chỉnh và cập nhật nội dung giảng dạy để phù hợp với xu hướng và thay đổi của ngành, ưu tiên phát triển cơ sở vật chất và trang thiết bị; chú trọng đầu tư vào phòng lab, phần mềm chuyên dụng và công cụ phân tích để sinh viên có thể thực hành trên các công cụ thực tế được sử dụng trong ngành.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp và tổ chức nghề nghiệp để từ đó thiết lập mối quan hệ đối tác với các công ty bảo hiểm và tài chính, cung cấp cơ hội thực tập, dự án thực tế và nâng cao hiểu biết thực tiễn cho sinh viên.
Trường đẩy mạnh xây dựng các chương trình, tạo điều kiện cho giảng viên tham gia các khóa học phát triển chuyên môn, hội nghị quốc tế và các chương trình trao đổi để nâng cao trình độ và kinh nghiệm giảng dạy.
Bên cạnh giảng viên được cử đi đào tạo và tự đào tạo, nhà trường còn mời các chuyên gia đang hoạt động trong lĩnh vực phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm tham gia giảng dạy hoặc báo cáo ngoại khóa cho sinh viên, mang lại cái nhìn thực tế và cập nhật cho người học.
Theo đó, những biện pháp này không chỉ giúp sinh viên phát triển kỹ năng và kiến thức cần thiết để thành công trong ngành mà còn đảm bảo rằng chương trình đào tạo luôn phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động hiện đại, từ đó tạo điều kiện cho sinh viên tiếp cận với các cơ hội nghề nghiệp tốt sau khi tốt nghiệp.
Ở vị trí sinh viên, TS. Trần Thị Tuấn Anh cho rằng: Bên cạnh bồi dưỡng kiến thức chuyên ngành, sinh viên cần trau dồi những kỹ năng mềm thì mới có thể đáp ứng tốt nhu cầu nhân lực ngành Toán kinh tế.
Về trang bị kiến thức, cần rèn luyện những kiến thức và kỹ năng liên quan đến toán học và thống kê, có khả năng hiểu và áp dụng các kiến thức chuyên ngành để phân tích và giải quyết các vấn đề tài chính phức tạp.
Tìm hiểu sâu về các sản phẩm tài chính, am hiểu về các công cụ và sản phẩm tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh, và các công cụ hợp đồng, các vấn đề liên quan đến rủi ro và bảo hiểm, cơ chế tính toán định phí và các nguyên tắc cơ bản của tài chính để có thể đánh giá rủi ro, thiết kế sản phẩm bảo hiểm và đưa ra quyết định phù hợp.
Trau dồi kỹ năng phân tích và khả năng sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để thu thập, xử lý dữ liệu. Có khả năng lập trình là lợi thế, giúp tự động hóa phân tích và phát triển các mô hình tài chính.
Bên cạnh đó là các kỹ năng mềm nhằm bổ trợ trong quá trình làm việc như khả năng truyền đạt ý tưởng và các phân tích phức tạp một cách rõ ràng và hiệu quả đối với nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm các nhà đầu tư, quản lý và các bên liên quan không chuyên.
Có thể làm việc hiệu quả trong các nhóm đa dạng, thường xuyên tương tác với các chuyên gia từ lĩnh vực khác như kinh tế, quản lý rủi ro; phát triển khả năng phân tích sâu và đánh giá kỹ lưỡng các thông tin và dữ liệu để đưa ra quyết định chính xác.
Mặt khác, sinh viên cần nhận thức và tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, minh bạch và trung thực để xây dựng niềm tin và duy trì mối quan hệ với khách hàng và đối tác.
Tin, ảnh: Trường Công nghệ và Thiết kế UEH, Phòng Marketing – Truyền thông UEH